Các loài ong Việt Nam : Ong Khoái hay ong gác kèo

Ong Khoái - Ong gác kèo -Apis Dorsata 

Tập Đoàn Ong Khoái 

Ong khoái  hay còn gọi là ong mật khổng lồ Đông Nam Á tên khoa học là Apis Dorsata, là một loài ong mật phân bố ở miền Nam và Đông Nam Á chủ yếu tại các khu vực rừng như Terai của Nepal. Các phân loài với những cá nhân lớn nhất là ong mật ong vách núi Himalaya - Apis dorsata laboriosa - nhưng điển hình Apis dorsata công nhân từ các phân loài khác có chiều dài khoảng 17–20 mm.

Tổ được xây chủ yếu là xây dựng ở những nơi rất cao so với mặt đất, trên cành cây và dưới vách đá nhô ra, và đôi khi trên các tòa nhà. Apis dorsata là một con ong phòng thủ và đã không bao giờ được thuần dưỡng (vì nó không sử dụng những hốc kín để làm tổ). Mỗi bầy ong bao gồm một chiếc tổ thẳng đứng đơn (đôi khi đến gần một mét vuông) treo lủng lẳng, và lược thường được bao phủ bởi một khối lượng dày đặc của các con ong trong một vài lớp. Khi bị quấy rầy, ong thợ có thể biểu hiện một hành vi phòng thủ được biết đến như "làn sóng phòng thủ". Khi ong mật khổng lồ trong tổ tạo sóng, chúng hướng đến hai đối tượng chính: đầu tiên là bạn cùng tổ phối hợp tham gia hoạt động với chúng, và những con có thể bị khuấy động theo. Các tác giả thừa nhận rằng các thành viên trong đàn ong tập hợp với nhau thành một mạng lưới dày đặc hình thành nên "bức màn ong" ở cả hai bên lỗ tổ ong, chúng liên tục phát và nhận thông tin về tình hình của tổ, thông báo về công việc ngày ngày qua ngày khác của chúng bao gồm: tìm kiếm thức ăn, sinh sản, tái tổ chức và các hoạt động phòng vệ. Đối tượng thứ hai chính là những kẻ săn mồi như ong bắp cày và các loài động vật có vú.

Ong khoái là một trong những loài ong độc. Bị đốt với lượng lớn như trên nếu không cứu chữa kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong do suy gan, suy thận cấp và nhiễm trùng máu.
Ong Khoái có đặc tính xây 1 bánh tổ ở ngoài không khí trên cành cây hoặc dưới các vách đá. Kích thước bánh tổ khá lớn, dài khoảng 0,5 – 2m, rộng 0,5 – 0,7m. Phía trên bánh tổ là nơi dự trữ mật, tiếp theo là nơi chứa phấn và ấu trùng và nhộng. Lỗ ong đực không nằm ở vùng giống như ong Apis Cerana mà nằm rải rác xen lẫn lỗ ong thợ. Bên ngoài bánh tổ có các lớp ong thợ bám vào, chúng có thể tự điều hoà nhiệt độ dao động 27 – 37*C. Ong Apis Dorsata thu hoạch mật rất chăm chỉ, dự trù mật bình quân là 5kg/đàn.

Tổ Ong Khoái trên vách đá !

Mùa chia đàn của chúng trùng với mùa chia đàn của ong nội Apis Cerana, trước mùa chia đàn chúng xây 300 – 400 lỗ ong đực và 5 – 10 mũ chúa ở dưới bánh tồ. Thời gian phát triển từ trứng đến trưởng thành của ong thợ là 16 – 20 ngày, ong chúa 13 – 13,5 ngày, ong đực 20 – 23,5 ngày. Vào mùa chia đàn thì từ một đàn có thểchúng tự chia ra vài đàn bay đi.

Ong Apis Dorsata nổi tiếng là hung dữ và chúng có bản năng bảo vệ tổ rất tốt, có tới 80 – 90% ong thợ đậu ở ngoài bảo vệ, khi bị kẻ thù ấn công chúng bay ra hàng trăm con cùng một lúc để lao vào kẻ thù và đuổi kẻ thù xa vài trăm mét.

Ở nước ta, ong Khoái phân bố ở các tỉnh miền núi phía Bắc, các tỉnh Miền Trung, Tây Nguyên và đặc biệt chúng có nhiều ở các tỉnh phía Nam, nơi có rừng Tràm ngập nước. Việc khai thác mật ong Khoái là rất khó vì chúng quá hung dữ, người ta dùng khói, lửa để đuổi ong hoặc tiêu diệt cả đàn ong để lấy mật. Người dân ở các tỉnh nói trên có một hình thức khai thác ong Apis Dorsata rất độc đáo, có một không hai trên thế giới. Đó là gác kèo cho ong về làm tổ để khai thác mật, bình quân mỗi người gác từ 50 – 60 kèo, thu được 250kg mật/năm.

Sản Phẩm Từ Mật Ong !

Bên cạnh ong Khoái; thì ở tỉnh Hoà Bình, Sơn La của Việt Nam người ta thấy một loại ong có cấu tạo và tập tính giống ong Khoái đó là ong Đá (Apis Laboriosa) chúng thường xây tổ trên các vách đá, kích thước cơ thể to hơn ong Khoái, phần lưng bụng ong thợ có màu đen và sọc trắng.


Tìm hiểu thêm về sự thần kỳ cửa sữa ong chúa >>
Tìm hiểu thêm về loài ong ruồi >>
Tham khảo thêm trên wiki : https://vi.wikipedia.org/wiki/Ong_Khoái